Koronavirüs enfeksiyonunun hızlı yayılması, bir tedavisinin olmaması ve ölümcül olması hastalığın yarattığı etkiyi arttırmaktadır.

Gebelerde kısıtlı sayıda bilgi mevcut ve şimdilik yönetim gebe olmayanlar gibidir. Bazı gebelerde fetal distres ve erken doğum görülmüştür. Anneden bebeğe geçtiğine dair bir kanıt henüz yoktur.

COVID-19 saptanan 9 gebeyi içeren bir vaka serisinde klinik bulgular gebe olmayanlara benzerdir. Vakaların yedisinde ateş, dördünde öksürük, üçünde kas ağrısı, ikisinde boğaz ağrısı ve halsizlik bildirilmiştir.

Bütün vakalarda pnemoni gelişirken mekanik ventilasyon ihtiyacı olmamıştır. Diğer bir vaka serisinde toplam 9 gebenin altısında intrauterin fetal distres gelişirken, altısı erken doğmuştur. Bu iki seride de anne ölümü gerçekleşmezken, bebeklerde virüse rastlanmamıştır. Hastalığın vertikal geçişinin olmadığına inanılmaktadır. Ancak vaka sayısı az olduğu için bu konuda emin olmak zordur.

Şüpheli Vakalarda Evde İzolasyon

Gebenin şüpheli temas halinde başka bir nedenle hastaneye yatışı gerekmiyorsa 14 gün boyunca mümkün olduğu kadar evde kalması ve toplu alanlardan uzak durması istenir. Toplu alanlara gitmesinin zorunlu olduğu hallerde ise tıbbi maske takması istenir. Eve ziyaretçi kabul etmemesi, odanın iyi havalandırılması, ev halkının diğer üyelerinden mümkün olduğunca ayrı kalınması, farklı havlular, farklı tabak çanak ve mutfak eşyası kullanılması ve farklı zamanlarda yemek yemesi önerilmektedir .

Şüpheli Vakalarda Rutin Gebelik İzlemi

Şüpheli bir temas sonrası gerekli izolasyon süresi (14 gün) dolana kadar acil durumlar dışında muayene ertelenebilir. Gebeyle iletişim kurularak bilgilendirme yapılmalı, randevu zamanı bildirilmelidir.

 Hastanede İzolasyon ve Takip

• COVID-19 tanısı yada şüphesi olan bir gebe, içinde perinatoloji, enfeksiyon hastalıkları, göğüs hastalıkları, aneztezi ve yenidoğan uzmanlarının da bulunduğu multidisipliner bir ekip tarafından takip edilmelidir .
• Muayene, tedavi ve kişisel bakım yapan kişiler eldiven, izolasyon önlüğü, tıbbi maske kullanmalıdır. Hastanın sekresyonları veya vücut çıkartılarının aerosolizasyonuna neden olabilecek girişim yapılacağında N95/FFP2 veya N99/FFP3 maske ve yüz siperliği kullanılmasına özen gösterilmelidir.
• COVID-19 tanısı alan orta/ağır bulguları alan vakalarda akciğerin direk grafi ve bilgisayarlıı tomografi gibi yöntemlerle görüntülenmesi fetüs korunarak yapılabilir.
• Akciğer maturasyonu için glukokortikoid kullanımının bir zararı gösterilememiştir. Ancak bu ilaçların coronavirüs pnemonisi tedavisinde bir faydası gösterilemediği için endike olduğu durumda kullanılmalıdır.

 

İntrapartum Yönetim

Doğum eylemi başlayan vakalar Sağlık bakanlığı tarafından bildirilen koşullarda izole odalarda doğum ünitesinde takip edilmelidir. Takipte dikkat edilmesi gereken konular şunlardır:

• Maternal ateş, saturasyon, solunum oranı, nabız, tansiyon sıkı takip edilmelidir.
• Fetal kardiyotokografi ile elektronik fetal monitorizasyon sürekli olarak yapılmalıdır.
• Sepsis durumunda, gebelere spesifik sepsis yönetim şekli ön planda tutulmalıdır.
• Oksijen saturasyonu >94 % üzeri tutulmalıdır.
• Doğum şekli konusunda net bir öneri yoktur. Serilerde doğumlar büyük ölçüde sezaryenle yapılmıştır (8,9). Vajinal sekresyonun bebeğe geçiş riski yarattığına dair bir kanıt yoktur.
• Şüpheli veya doğrulanmış koronavirüslü gebenin epidural veya spinal blok alamayacağına yönelik bir kanıt yoktur. Vajinal doğum ve sezaryen için öncelikle bölgesel anestezi tercih edilmelidir. Bununla birlikte ENTONOX (gaz ve hava) kullanımı aerosolizasyonu ve virüsün yayılımını arttırabilir. Eğer entonox kullanılacaksa por genişiliği < 0.05μm olan sistemler kullanılmalıdır.
• Hastanın durumu ağırlaşırsa vajinal doğumdan sezaryen doğuma geçiş konusu değerlendirilmelidir. • Vajinal doğum sırasında semptomları artan veya yorulan vakalarda doğumun 2. evresi kısatılmaya çalışılmalıdır
• Geç kordon klemplenmesi önerilmektedir.
• Sıvı dengesi dikkatli takip edilmeli, fazla sıvı verilmesinden kaçınılmalıdır.

 Postnatal Dönem

• Tüm bebekler COVID-19 açısından test edilmelidir.
• Çin’den yayınlanan bazı bildiriler doğrulanmış koronavirüsü olanların 14 gün boyunca bebeklerinden ayrı kalmalarını önermiştir. Bununla birlikte, bu durumun anneyle bağ kurma ve beslenme konusunda olumsuz etkileri olabilir. Bu açıdan anne ve bebeğin bir arada tutulması önerilmektedir. Bu duruma fayda-zarar dengesine göre multidisipliner ekip tarafından karar verilmelidir.

Emzirme

Şu anda virüsün anne sütünde taşınabileceğine dair bir kanıt yoktur. Bu nedenle emzirmenin iyi bilinen faydalarının, koronavirüsün anne sütü ile bulaşabilme potansiyel riskine göre daha ağır bastığı düşünülmektedir. Anne ve bebeğin yakın temasının riskleri multidisipliner ekip tarafından fayda-zarar dengesine göre karar verilmelidir. Emzirme durumunda aşağıdaki önlemler önerilmektedir:

• Bebeğinize, biberonlara veya sağma pompalarına dokunmadan önce mutlaka el yıkanmalı.
• Bebek memede beslerken, yüz maskesi takılmalı.
• Her kullanımdan sonra pompaların temizlenmesi için gerekli öneriler izlenmeli.
• Sağılmış sütün bebeğe verilmesi konusunda tecrübeli birinden yardım istenmelidir.
• Katı sterilizasyon kurallarına uyulmalı, hastaya özel bir pompa kullanılmalıdır.

 

Kaynak: Maternal – Fetal Tıp ve Perinatoloji Derneği